I alt møtte møtte det opp 44 turdeltakarar denne dagen.
28 av desse var med på turen til Fylkesneset.
Turlengd: Ca. 4 km.
Turleiar: Anders Stavland
Me parkerte bilane på ein liten parkeringsplass ved Fylkesnesvegen 140. Derifrå gjekk me sørover til Ljosnahaugen («Ljosnaren») der det var godt utsyn over området. Me gjekk vidare sørover, rundt sørspissen av Fylkesneset, og så litt nordover til Skjeljavika der me hadde matpause. Etter matpausen gjekk me vidare nordover til Fylkesnes, og tok så til venstre tilbake til parkeringsplassen.
Foto: Sigmund Erland
Litt informasjon om Mælandsvågen på 1900-talet:
Olav Mæland har skrive ein artikkel i siste utgåve av Bømlo sogelag sitt årsskrift om «Fiskeværet i Mælandsvågen.
Det som er skrive her om dette emnet som gjeld fiskeria i Mælandsvågen og områda som Fylkesnes og Alsvåg, er henta frå denne artikkelen. Olav Mæland har vore spurt om me kunne bruka av dette stoffet dersom me ville skriva om det etter turen vår i Fylkesnesløypa, og han har gjeve oss løyve til det.
Han nemner at mange undrar seg over ei slik overskrift, men peikar på at etter andre verdskrig var mest alle arbeidsplassar i vågen, og all inntekt folk hadde, kom frå fiske og fiskerirelatert arbeid.
Mange frå andre krinsar kom ôg til Mælandsvågen for å få seg arbeid, enten på land hos O. Halderaker & Sønner, til vanleg kalla Smio, eller ombord i båtane som høyrde til her.
Slik skildrar han Mælandesvågen frå den tida:
«Mælandsvågen var eit mest sjølvforsynt samfunn med to postkontor, to stoppestadar for lokalbåten, tre butikkar, eit slakteri, ein motorverkstad med slipp, snikkarverkstad, skomakar, bakeri, skule, bedehus og eigen gravplass, Fagervoll. Der var fiskemottak, fleire bøkkarverkstader oo saltebuer for sild. Det var berre klede og sko ein måtte ut av vågen for å kjøpa av vanlege «forbruksvarer».
Det var 50 mann i arbeid i Smio, og over 200 fiskarar var mannskap på alle fiskebåtane i vågen, på det meste. Og så har me skipsverftet og trebåtbyggjeriet på Ådnanes. Altså svært mange arbeidsplassar til saman.»
Bøkkring, produksjon av tønner for sildesalting.
Olav Mæland fortel vidare at det var fire stader i området kring vågen, der dei dreiv med bøkkring. På Lyngneset i Mælandsvågen kunne det vera opptil 8 —10 mann i arbeid på det meste. På eit år produserte dei her om lag 2000 tønner. Og på bøkkarverkstaden til Nils Alvsvåg, like sør for Smio bøkkra dei 2000 tønner i året. Her dreiv dei i tillegg med sildesalting og hadde 7-8 mann i arbeid året rundt. Sildesalting var det ôg på Lyngneset og i Storuro. I mindre skala vart det ôg salta i fleire andre buer i vågen.
Sildefiske.
På 1950-talet var det over 200 fiskarar som deltok på båtar i frå Mælandsvågen. På 50-talet var både vinter-og vårsildfisket svært viktig. I tillegg kom islandsfisket. Dei fleste av båtane bunkra og provianterte hos Espevold på Alsvågkaien. I 1957 bunkra og provianterte 30 båtar der, mange av dei fleire gonger. 22 av desse båtane var frå Mælandsvågen. Her kan og nemnast at vintersildfisket var verdas største fisket i si tid, og ein av hjørnesteinane i heile den norske økonomien.
Torskefiske.
Det kom ôg store mengder med torsk inn i osane for å gyta. Etter at vårsildfisket var ferdig, var det mange båtar som dreiv torskefiske med garn i desse osane. Men så tok notbåtar til med å kasta etter denne gytetorsken. Det kunne vera i Trøytarosen, Ådnanesosen eller Hallaråkerosen. Det kom ôg båtar frå Sotra som var med på dette notfisket. På ein månad fiska ein Sotrabåt 24 000 kg torsk her.
I 1957 hadde Haugesund Dagblad reportasje om det eventyrlege torskefisket og viste bilete frå levering og sløying på Lyngneskaien. På tre dagar tok dei mot 23872 kg torsk, 13000 kg på ei dag. I tillegg var det 2300 kg rogn. Alt dette kom frå Trøytarosen fortel avisa.
Ein som arbeidde på mottaket fortalde at dei ein dag tok mot 24 tonn torsk, neste dag 31 tonn. Hordafisk kom med is og kassar. Reine lofotfisket. Eit slikt notfiske kjenner me frå Lofoten, og til all lukke vart slikt notfiske forbode i 1958.
Linefiske.
Det var gammal tradisjon at båtane dreiv med botnline etter lange og brosme etter at vårsildfisket tok slutt. Her fortel Olav Mæland at halvstore gutar fekk vera med å eigna liner. Då fekk dei tena seg nokre kjærkomne pengar. Dette fisket heldt fram til utpå 60-talet.
Brislingfiske
Det fisket som mest folk har vore med på er nok brislingfiskje. Ikkje få unge gutar har fått vore med på brislingfiske i sommarferien. Dette gjeld ikkje berre folk i den lokale krinsen. Olav Mæland skriv at mange eldre menn frå andre krinsar fortel at då dei var konfirmerte, så for dei til Mælandsvågen for å få seg arbeid på ein notbåt.
Når det gjeld omfanget av brislingfisket kan det nemnast at det var 14 notbruk her på 50-og 60-talet, og svært mange arbeidsplassar. I gamle Bremnes kommune var det 58 snurpenøter på brislingen i 1948 og 39 i 1960.
143 fiskarar frå Bremnes var med på brislingfiske i 1948. Med desse tala var Bremnes kommune på topp i Sunnhordlandnår det gjeld brislingfiske. Og Mælandsvågen låg på topp i kommunen.
ALTERNATIV TUR
Det var 16 turdeltakarar som gjekk alternativ tur.
Turen gjekk frå Møllebrua, langs Ådlandsvatnet, og opp til gapahuken i Stuavikjo. Dei gjekk same vegen tilbake til Møllebrua.
Det blei ikkje tatt bilder på turen.
